काठमाडौं–राजधानीका अत्यन्त व्यस्त स्थानहरुमा अझै पनि शौचालयको उपयुक्त व्यवस्था छैन । दिसा–पिसाब लागेमा कि रेष्टुरेन्ट कि त सपिङ मल पस्नु पर्ने बाध्यता छ । यसलाई ध्यान दिँदै काठमाडौं महानगरपालिकाले ७० स्थानमा अत्याधुनिक शौचालय बनाउने भएको छ ।
ADVERTISEMENT
हुन त यो दुई–तीन वर्ष नै अघि ल्याइएको योजना हो । तर, लगानीकर्ताको अभावमा अघि बढ्न सकेको थिएन । अब भने महानगरले आफ्नै लगानीमा बनाउने भएको छ । महानगरपालिकाले आफ्नै खर्चमा ६ स्थानमा शौचालयको निर्माण गर्न लागेको छ । सार्वजनिक निजी साझेदारी कार्यक्रमका इकाई प्रमुख महेश काफ्लेका अनुसार बानेश्वर, त्रिपुरेश्वर, चाबहिल, बबरमहल, गोंगबु र बसन्तपुरमा रोटोमोल्डिङ प्रविधिबाट निर्माण भएका शौचालय राख्न लागिएको छ ।
ADVERTISEMENT
डिजाइन तयार भएको छ भने लागतबारे अध्ययन थालिएको छ । ५ लाखमा निर्माण गर्न सकिने यस्तो शौचालय चीनमा निकै प्रचलनमा आएको छ । रोटोमोल्डिङ प्रविधिबाट निर्माण भएको यस्तो शौचालय १ सय १० केजी तौलको हुन्छ । यसमा राखिएको पानीको ट्याङ्की १ सय ६० लिटरको हुन्छ भने फोहरको ट्याङ्की क्षमता २ सय ९० लिटरको हुन्छ । यसमा सौर्य उर्जाबाट चल्ने पंखा र बत्ति हुन्छ । साथै पुरुषहरुको लागि छुट्टै युरिनल समेत राखिएको हुन्छ । हात धुने बेसिन, ट्वाइलेट पेपर स्ट्याण्ड र ऐना पनि राखिएको हुन्छ ।
सानो ठाउँमा नै राख्न सकिने भएकाले यो ट्वाइलेट महानगरपालिकाका लागि समेत उपयुक्त देखिन्छ । यस्तो शौचालय सहजै एक ठाउँबाट अर्को ठाउँ स्थानान्तरण गर्न पनि सकिने भएकाले महानगरका लागि उचित हुने काफ्ले बताउँछन् । चिनियाँ मोडलका अत्याधुनिक शौचालय चीनबाटै खरिद गर्ने काठमाडौं महानगरको योजना छ ।
महानगरले विभिन्न बैंक तथा वित्तीय संस्था, गैरसरकारी संस्थालाई समेत यसमा लगानी गर्न आग्रह नगरेको होइन । तर अहिलेसम्म कोही तयार भएका छैनन् । ‘बैंक तथा वित्तीय संस्थालाई सामाजिक उत्तरदायीत्वतर्फ गर्ने खर्च यसमा लगाउन आग्रह गरेका छौं, तर कोही तयार भएनन्,’ काफ्लेले भने ।
यसै वर्षभित्र ६ स्थानमा शौचालय राख्ने गरी प्रक्रिया अघि बढाइएको सार्वजनिक निजी साझेदारी कार्यक्रमका इकाई प्रमुख महेश काफ्लेले जानकारी दिए । ‘हामी आफैंले निर्माण गरेपछि यसमा निजी लगानीकर्ताको पनि चासो बढ्नेछ भन्ने अपेक्षाका साथ निर्माण अघि बढाउन लागेका हौं,’ उनले भनेका छन् ।
